De voorgenomen poolwinter-expedities naar het vermoedelijke voortplantingsgebied van de IJswalvis zijn veilig uit te voeren met het speciaal voor de expedities ontworpen Modular Arctic Research Vessel MARVEL. Dat is de belangrijkste conclusie van de Haalbaarheids- en Ontwerpstudie die nu is afgerond.
Onderstaand de populaire samenvatting van de Haalbaarheidsstudie, geschreven op verzoek van NWO die de studie heeft gefinancierd:
Innovatief onderzoeksvaartuig voor poolwinter-expedities naar witte plek op de kaart
De Icewhale Foundation heeft het initiatief genomen voor een unieke serie Nederlandse expedities naar de randzone van het Arctische zee-ijs gedurende de lange donkere poolwinters.
Vanwege de barre omstandigheden in de poolwinter, extreme koude, duisternis, stormen en kruiend ijs, is het zee-ijs tussen Groenland en Spitsbergen nagenoeg ontoegankelijk en daardoor nog nauwelijks onderzocht. Desondanks is het belangrijk om meer te weten te komen van het zee-ijs in de winter en speciaal van de organismen die van het zee-ijs afhankelijk zijn.
Het meest opvallende dier dat gebonden is aan het zee-ijs is de Groenlandse Walvis oftewel de IJswalvis. Deze walvissoort is na de Blauwe Vinvis de grootste diersoort op aarde. Ze kunnen een gewicht van honderdduizend kilo bereiken en een leeftijd van meer dan tweehonderd jaar, het oudst wordende zoogdier. Ondanks deze opvallende kenmerken en ondanks het feit dat deze diersoort intensief is bejaagd door met name Nederlandse walvisvaarders, is de IJswalvis onbekend bij het publiek en is er slechts weinig over deze dieren bekend. Geluidsopnamen van hun walvissongs duiden er op men dat de dieren tijdens de poolwinter diep het ijs intrekken en zich verzamelen in wakken om daar te paren en zich voort te planten. Maar dat is nog nooit daadwerkelijk aangetoond.
Nu het zee-ijs door klimaatverandering in hoog tempo verdwijnt en steeds meer activiteiten in de poolgebieden plaatsvinden, is het belangrijk om snel meer te begrijpen over de rol die het zee-ijs speelt als leefomgeving voor walvissen en andere organismen.
Om onderzoek ter plaatse te doen zou een grote ijsbreker kunnen worden ingezet, maar langdurige inzet van zo’n schip is extreem duur en bovendien maken deze schepen te veel lawaai om de akoestisch zeer gevoelige IJswalvissen te kunnen lokaliseren. Op initiatief van de Icewhale Foundation is daarom onderzocht of het zee-ijs niet zou kunnen worden onderzocht met een heel ander type schip volgens een nieuw innovatief concept. Daarbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd.
Op basis van deze uitgangspunten heeft NWO een subsidie verstrekt aan het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) en de Icewhale Foundation om een ontwerp- en haalbaarheidsstudie uit te voeren. In samenwerking met TU Delft, scheepsarchitect Conoship International en ijsnavigatie-specialisten is gedurende het jaar 2018 gewerkt aan de uitwerking van het scheepsconcept.
Na het in kaart brengen van de extreme omstandigheden en krachten waaraan het schip moet kunnen worden blootgesteld, is uiteindelijk een robuust en sterk onderzoeksschip ontworpen dat voldoet aan bovengenoemde uitgangspunten en dat bovenal een veilige en beschermde werk- en leefomgeving biedt aan haar opvarenden.
Nu de haalbaarheidsstudie met positief resultaat is afgerond is het zaak om het schip en de poolwinterexpedities ook daadwerkelijk te realiseren. De Icewhale Foundation werkt nu intensief aan de uitwerking van het ‘Science Plan’ en de fondsenwerving. De financiering van het onderzoeksschip en de poolwinter-expedities zal moeten plaatsvinden door een combinatie van bedrijfsleven, goede doelen en overheid. Opnieuw een innovatief concept.
Wanneer de expedities daadwerkelijk van start gaan, vermoedelijk in de winter van 2021-2022, zal dit met veel publiciteit gepaard gaan. Dat is mooi voor de sponsors maar vooral ook van belang om aandacht te vragen bij het publiek voor klimaatverandering en de gevolgen daarvan voor het leven rond de Noordpool.